Hoofdstuk 4. Overzicht van de opdrachten

Een afbeelding in de FITS-viewer openen.

Maken van een kopie op de harde schijf van het huidige schermbeeld.

Het gespecificeerde KStars-script uitvoeren.

Start een assistent voor het maken van afbeeldingen van hemelobjecten, en het goed afdrukken van de resultaten, voor verder gebruik of voor het catalogiseren ervan.

Sturen van de huidige sterrenkaart naar de printer (of naar een PostScript®/PDF-bestand)

KStars afsluiten.

Tijd gelijkstellen aan de systeemklok.

Instellen van tijd en datum.

Een tijdstap teruggaan bij het simuleren van de hemelkaart in KStars. De grootte van de tijdstap kan worden ingesteld na indrukken van het knopje > in de werkbalk van KStars.

Het lopen van de tijd aan of uit zetten.

Een tijdstap vooruit gaan bij het simuleren van de hemelkaart in KStars. De grootte van de tijdstap kan worden ingesteld na indrukken van het knopje > in de werkbalk van KStars.

Kijkrichting naar het Zenit, dus recht naar boven.

Kijkrichting naar het Noorden op de horizon.

Kijkrichting naar het Oosten op de horizon.

Kijkrichting naar het Zuiden op de horizon.

Kijkrichting naar het Westen op de horizon.

Kijkrichting instellen naar opgegeven hemelcoördinaten.

Zoeken naar een object waarvan de naam bekend is, met gebruik van het venster Object zoeken.

Aan- en uitzetten van volgen. Wanneer volgen aan staat, blijft huidige positie of object in het midden van het schermbeeld.

Inzoomen.

Uitzoomen.

De standaard zoom-instelling herstellen.

In- of uitzoomen naar een opgegeven gezichtsveldhoek.

Omschakelen naar volledig scherm of terug.

Omschakelen tussen Horizontale- en Equatoriale Coördinaten.

De zichtbaarheid van de terreinafbeelding omschakelen.

Een submenu met een lijst met alle projecties.

Een submenu dat lijst maakt van de ingeschakelde overzichten. Selecteer het menu-item HiPS-instellingen... voor het configureren van de HiPS overlegvellen van hemelkaarten.

Openen van het hulpmiddel AstroRekenmachine, dat u volledig toegang geeft tot de vele wiskundige functies die in KStars worden gebruikt.

Een submenu voor besturing van ondersteunde apparaten.

Opent het hulpmiddel Hemelkalender, waarmee u het waarnemen van planeten in ons zonnestelsel kunt plannen aan de hand de grafisch weergegeven tijden van opkomst en ondergang,

Openen van het hulpmiddel Hoogte vs. tijd Hiermee kunnen grafieken worden gemaakt van de hoogte van een object als functie van de tijd. Dit is nuttig bij de voorbereiding van waarneemsessies.

Openen van het hulpmiddel Wat is er vanavond te zien... Hiermee maakt u een samenvatting van de objecten die op uw locatie en op een bepaalde datum te zien zijn, tijdens de avonduren, ochtenduren of gedurende de nacht.

Opent het hulpmiddel Wat is interessant, waarmee u informatie kunt krijgen over de meest interessante waarnemingen die u kunt doen op uw locatie, en met uw apparatuur.

Dit menu-item zal alleen verschijnen als u het optionele pakket XPlanet hebt geïnstalleerd.

Openen van het hulpmiddel Scriptbouwer, met een grafische (GUI) interface voor het maken van D-Bus-scripts voor KStars.

Openen van het hulpmiddel Overzicht zonnestelsel, waarmee u van bovenaf neer kijkt op het zonnestelsel, voor de ingestelde datum.

Opent Ekos, een compleet en krachtig astrografisch hulpmiddel. Met behulp van Ekos kunt u uw telescoop uitlijnen en laten volgen, uw CCD focusseren, en opnames maken in een eenvoudig en intuïtief scherm.

Openen van het hulpmiddel Manen van Jupiter, dat de posities van de vier grootste manen van Jupiter toont als een functie van de tijd (het slingerdiagram).

Opent het hulpmiddel Vlaggetjesbeheer, waarmee u kleuren en pictogrammen kunt toekennen aan bepaalde posities in de hemelkaart.

De dialoog Interessante gegevens ophalen openen, waarin extra gegevens kunnen worden opgehaald voor KStars.

De dialoog DSO-catalogi openen voor het beheren van de database van KStars.

In dit submenu kunt u diverse gegevens over objecten bijwerken, met name van planetoïden, baanelementen van kometen en satellieten, en ook gegevens van recente supernova's. Deze gegevens worden alleen voor het account van de huidige gebruiker gedownload. Indien u KStars met andere accounts gebruikt, moeten de gegevens voor elk afzonderlijk account worden opgehaald.

Standaard zal KStars de meest recente lijst van supernova's automatisch willen ophalen. U kunt dit uitzetten in het instellingenvenster van KStars op de pagina Supernova's

Het hulpmiddel Waarneming plannen openen

Het hulpmiddel Plannen van waarnemingen openen, of de geplande waarnemingen doen.

Opent het hulpmiddel Uurhoek poolster.

Een submenu met een lijst met verschillenden informatievakken.

Een submenu met een lijst met de verschillende werkbalken.

Een submenu met een lijst met verschillende statusbalken.

Toont de beschikbare thema-items.

Dit submenu bevat alle reeds gedefinieerde kleurenschema's: Klassiek, Sterrenkaart, Nachtvisie en Maanloze Nacht. Ook die van uzelf zijn mogelijk. Elk daarvan kunt u selecteren.

Dit submenu geeft een lijst van de beschikbare GV- (Gezichtsveld) symbolen. Het GV-symbool wordt in het midden van het beeld geplaatst. U kunt kiezen uit een lijst van reeds gedefinieerde symbolen (7x35 verrekijker, Telrad, Een graad, HST WFPC2 of 30 m op 1,3cm), of u kunt er geen gebruiken, door alle mogelijkheden in de lijst te deselecteren. U kunt ook uw eigen symbolen maken (of bestaande symbolen veranderen) in het menu-item GV-symbolen bewerken....

In dit submenu kunt u de Kunstmatige horizon beheren. Met de Kunstmatige horizon kunt u in de hemelkaart het uitzicht op een of meer gebieden vanuit uw locatie blokkeren (bijv. hoge bomen en gebouwen). Het venster is in tweeën gedeeld: links is het deel voor Gebieden, en rechts voor Punten. U kunt een nieuw gebied toevoegen met de knop + (Gebied toevoegen), en een gebied verwijderen met de knop - (Gebied verwijderen). U kunt een gebied puntsgewijs tekenen door een lijst van punten te tekenen rondom het te blokkeren gebied. U kunt een nieuw punt toevoegen in de puntensectie rechts met de knop + (punt toevoegen). U kunt ook een geselecteerd punt verwijderen uit de lijst van punten, en u kunt ook alle punten hieruit verwijderen. U kunt op twee manieren punten toevoegen aan een geselecteerd gebied: met de hand coördinaten van punten invoeren, of door in de sterrenkaart een punt te selecteren na het klikken op de knop Punten selecteren. Merk op dat elk punt met horizontale coördinaten wordt gegeven: Az (azimut) en Hgte (Hoogte). U kunt deze coördinaten wijzigen door op het tekstvak voor Az/Hgte te dubbelklikken, en hierin de nieuwe waarde in te vullen. Eerste en laatste punten moeten op de horizon zijn. Veelhoeken zijn alleen geldige gebieden als zij gesloten zijn. In het beheer van de Kunstmatige horizon kunt u de namen van gebieden wijzigen. Standaard namen voor gebieden zijn “Gebied ” plus een index (bijv. “Gebied 1” of “Gebied 2”). U kunt gebieden een nieuwe naam geven door te dubbelklikken op de naam, waarna u een nieuwe naam kunt invoeren. U kunt door op het betreffende keuzevakje te klikken ook deze gebieden aan en uitzetten. Na het instellen van de gewenste gebieden kunt u die toepassen met behulp van de knop Toepassen. Indien u die gebieden later, in volgende sessies, weer wilt gebruiken, dan kunt u ze opslaan, zodat zij bij een volgende keer dat u KStars opstart, zijn in de hemelkaart te zien zijn.

Dit selecteren opent het venster voor het beheren van de waarnemers, waarin u een aantal waarnemers kunt registreren, die op deze computer met KStars werken.U kunt een nieuwe waarnemer aan de lijst toevoegen door de verplichte velden in te vullen: Naam en Achternaam, waarna u op de knop + (Waarnemer toevoegen) klikt. Merk op dat u het veld Contact niet hoeft in te vullen. U kunt een waarnemer ook uit de lijst verwijderen met de knop - (Waarnemer verwijderen).

Kiezen van een andere geografische locatie

Open het venster voor het openen van sneltoetsen, waarin u de sneltoetsen in KStars kunt instellen. U kunt de standaard sneltoetsen van KStars gebruiken, maar ook uw eigen sneltoetsen instellen. Hiervoor moet u op de naam van een actie klikken, en daarna op het keuzevakje Aangepast:. Klik daarna op het keuzevakje ernaast, en voer de sneltoets in die u in KStars wilt gebruiken. U kunt ook een sneltoets verwijderen, door op de knop Wissen te klikken na het selecteren van een actie in de lijst. U krijgt hulp van KStars bij het zoeken, voer maar een naam in, waarna de lijst korter wordt en alleen de beste overeenkomsten bevat. Ik geef u hieronder een voorbeeld:

Wijzigen van de instellingsopties

Toont de dialoog Opstartassistent.... Het is hetzelfde venster dat u de eerste keer zag toen u KStars opstartte. In de Opstartassistent van KStars kunt u enkele basisopties instellen, zoals uw locatie op aarde. De eerste pagina heet u welkom, en als u op de knop Volgende klikt, komt u op de pagina voor het Kiezen van uw thuislocatie. U kunt hierin uw exacte locatie selecteren of die van een stad in de buurt. Door de gehele lijst van locaties bladeren is niet zo efficiënt en dus heeft KStars hiervoor een gemakkelijke methode voor het selecteren van de gewenste stad, provincie en land. Door hierover meer details te geven, wordt de lijst ingekort tot de beste overeenkomsten. Als u in de lijst een stad selecteert, worden de vakken voor Lengte en Breedte bijgewerkt met de juiste gegevens van deze locatie. Als u nu op de knop Volgende klikt, ziet u de laatste pagina van de Opstartassistent van KStars: de pagina voor het “Ophalen van extra gegevensbestanden...”. Hierin kunt u optionele gegevensbestanden ophalen van het internet, om KStars te verbeteren, zoals afbeeldingen van Messier-objecten, of een meer volledige NGC/IC-catalogus. Klik op de knop Extra gegevens ophalen..., u ziet dan het venster Vers van de pers. Dit is waar KStars add-ons installeert, waarin u beheert welke extra informatie u aan KStars toevoegt. Eerst kunt u instellen hoe de lijst van add-ons wordt weergegeven, door op de knop te klikken voor Detailweergavemodus of Picogramweergavemodus. U kunt de lijst op verschillende criteria sorteren, zoals nieuwste, waardering, meest gedownload of geïnstalleerd. U kunt dit eenvoudig doen middels de radioknoppen. U kunt ook zoeken, met behulp van het tekstvak Zoeken:. In deze lijst kunt u verschillende acties uitvoeren na het selecteren van een add-on: U kunt een add-on installeren of deïnstalleren met de knop Installeren / Deïnstalleren of u kunt details zien met de knop Details of u kunt een add-on waarderen met tot vijf gouden sterren. Indien u een een e-mail wilt sturen naar de auteur van een add-on, kunt dit doen door op zijn e-mailadres te klikken. Uw standaard e-mailprogramma zal u door dit proces begeleiden. Na het beheren van de add-ons in KStars kunt u het venster sluiten, door op de knop Sluiten te klikken. U kunt ook later extra gegevensbestanden ophalen, in het menu-item Gegevens → Nieuwe gegevens ophalen....

Identificatie en snelle informatie: De bovenste paar regels zijn toegewijd aan de na(a)m(en) van het object, zijn type en de constellatie waarin het ligt. De magnitude wordt getoond met de superscript 'm' als het beschikbaar is. Voor sterren wordt het spectrale type ook hier getoond. Voor deep-sky objecten, de afmetingen, indien bekend, worden in arc-minuten (bijv.: 6'×3') getoond en de broncatalogus ook.

Op de volgende drie regels staan de opkomst-, ondergangs- en doorgangstijden.

Centreren & volgen: Centreert de sterrenkaart op deze positie, en zet volgen aan. Ditzelfde bereikt u met dubbelklikken.

Vlag toevoegen...: Open het venster “Vlagbeheer” van KStars. Hierin kunt u de vlaggen beheren, en enkele eigenschappen van KStars gebruiken. Wanneer het venster “Vlagbeheer” is geopend voor een geselecteerd object, worden de tekstvakken voor Rechte Klimming en Declinatie automatisch ingevuld met de coördinaten van het object in de hemelkaart. Behalve deze twee tekstvakken kunt u de Epoche invullen, een Naam invullen, de Naamkleur instellen of zelfs een Pictogram toekennen. Eigen pictogrammen kunt u toevoegen door afbeeldingen toe te voegen aan `qtpaths --paths GenericDataLocation`/kstars/. Bestandsnamen moeten beginnen met het sleutelwoord “flag”. Bijvoorbeeld: het bestand “flagSmall_red_cross.gif” wordt in het neerklapmenu als een klein rood kruisje getoond. Na het invoeren van de informatie van de nieuwe vlag, kunt u die aan de lijst van vlaggen toevoegen met de knop Toevoegen. U kunt ook de vlagdetails wijzigen (bijv. RK/Dec, naam of pictogram) en die daarna opslaan met de knop Veranderingen opslaan. U kunt een object ook heel eenvoudig in de kaart of telescoop centreren met het vlagbeheer, door op de knop Centreren in kaart of Centreren in telescoop te klikken. U kunt een waaarde uit de lijst verwijderen door die in de lijst te selecteren en op de knop Wissen te klikken. De vlaggen worden opgeslagen als de huidige sessie wordt afgesloten, en zijn dus voortaan beschikbaar wanneer KStars weer wordt gestart.

Hoekafstand tot...: Ingang tot de "modus voor de hoekafstand". In deze modus wordt een stippellijn getrokken vanaf het eerste doelobject naar de plaats in de sterrenkaart aangewezen door de muisaanwijzer. Wanneer u met de rechtermuisknop op een tweede object klikt in de kaart, wordt de hoekafstand getoond tussen beide objecten. U kunt deze modus weer verlaten door op Esc te klikken, zonder een hoekafstand te bepalen.

Ga vanaf hier : hiermee kunt een route vinden tussen twee punten aan de hemel. Op deze manier kunt u met behulp van heldere sterren zwakkere objecten vinden.Vanaf een heldere ster als uitgangspunt, kunt u zo een zwakker object vinden. Vanuit de referentiester vindt KStars een route naar het doel, via een rij van sterren en sterpatronen. Het object waarvoor u het hulpmiddel Ga vanaf hier start, is het beginpunt. Als het beginpunt is vastgesteld, verschijnt een stippellijn waarmee u het eindpunt kan bepalen. Met de muisaanwijzer kunt u rechtsklikken op de positie van het doelobject. Er verschijnt dan een dialoogvak, waarin u de voor het sterzoeken nodige GV moet instellen. De GV moet u selecteren in de keuzelijst voor gezichtsvelden (GV). De gezichtsvelden waaruit u kunt kiezen bevatten (7x35 verrekijker, Telrad, Een graad, HST WFPC2 en 30m op 1,3cm) plus uw eigen gezichtsvelden. Na het kiezen van een GV zoekt KStars een route, die in het dialoogvak in de vorm van een lijst van objecten wordt weergegeven. Indien KStars er niet in slaagt een route te vinden, verschijnt er een dailoogvak met een foutmelding, om u te helpen. Wanneer het vinden van een route is gebeurd, bevat het dialoogvak een lijst van objecten op de gevonden route. Voor elk van die objecten kunt u een aantal handelingen verrichten: u kunt details opvragen met de knop Details, het object in de kaart centreren met de knop In kaart centreren of u kunt naar de volgende ster gaan met de knop Volgende. Merk op dat bij het gaan naar de volgende ster, die automatisch in de kaart wordt gecentreerd. Ook krijgt u voor elk object in de lijst aanwijzingen.

Details opent het venster Details van Object.

Naam tonen. Toont permanent de naam van het object. Indien de naam al bij het object staat zal hier Naam verwijderen staan.

Aan waarneemlijst toevoegen: Het geselecteerde object toevoegen aan het Waarneemplan. U ziet deze lijst in het menu-item Waarneming → Waarneemplan. Indien het reeds in de lijst voorkomt, wordt dit automatisch Naam verwijderen.

Spoor toevoegen: Een spoor toevoegen aan het huidige object in het zonnestelsel. Een spoor is een continu pad van het object, in de nachtelijke hemel, als gevolg van zijn beweging, en van de rotatie van de aarde. Als er al een pad wordt getekend, dan is deze knop Spoor verwijderen.

Oculairbeeld simuleren: Hiermee ziet u het beeld in het oculair van diverse telescopen. Als eerste, ziet u een invoerdialoog, waarin u wordt gevraagd een van GV's te selecteren die u voor dit oculair wilt gebruiken. U kunt ook proberen die te bepalen uit de afbeelding (accuraat, als de afbeelding metadata heeft, anders willekeurig). Na het instellen van de GV, ziet u het venster van "Beeld in oculair". Met de schuifbalk "Rotatie" kunt het beeld draaien. U kunt ook het beeld omklappen zodat het overeenkomt met dat van de combinatie van telescoop/camera. Met het hulpmiddel “Oculairbeeld" kunt u gemakkelijk veel objecten vinden, in plaats van te werken met relatieve posities en relatieve oriëntaties. Dit is belangrijk, vooral bij het een weg zoeken van ster naar ster. Let erop dat voor de beste resultaten de tijd overeen moet komen met de huidige tijd in KStars, en KStars in de de modus moet zijn van horizontale coördinaten.

Bronnen afbeelding: geeft een lijst van koppelingen naar afbeeldingen van het huidige object in het zonnestelsel. De afbeeldingen worden getoond in het afbeeldingenvenster van KStars. In dit venster kunt u de kleuren omkeren, en de afbeelding op uw computer opslaan,

Informatiebronnen: Geeft een lijst van koppelingen naar informatie over het huidige object in het zonnestelsel. De koppelingen worden geopend in de standaard browser.

SDSS-afbeelding tonen: downloadt een SDSS- (Sloan Digital Sky Survey) afbeelding van het object, en toont het in het afbeeldingsvenster.

DSS-afbeelding tonen: downloadt een DSS- (Digitized Sky Survey) afbeelding van het object, en toont het in het afbeeldingsvenster.