De eclipticaDe ecliptica is een denkbeeldige grootcirkel aan de hemelbol, waarlangs de zon lijkt te bewegen in zijn jaarlijkse baan. Natuurlijk is het de beweging van de aarde in zijn baan om de zon waardoor de richting waarin we de zon zien verandert. De ecliptica maakt een hoek van 23,5 graden met de hemelequator. De twee snijpunten van de ecliptica en de equator zijn bekend onder de naam equinoxen (of (dag- en) nachteveningpunten).
Omdat het zonnestelsel tamelijk plat is, verschillen de banen van de planeten (en de maan) niet zoveel van de ecliptica. Bovendien liggen de sterrenbeelden die samen de Dierenriem (Zodiak) vormen langs de ecliptica. Hierdoor is de ecliptica erg handig om de planeten of de sterrenbeelden van de Dierenriem te vinden, omdat die allen letterlijk “de zon volgen”.
Door de scheve stand van de ecliptica met 23,5 graden ten opzichte van de poolas van de aarde verandert de middaghoogte van de zon in de loop van het jaar, terwijl de zon zich langs de ecliptica beweegt. Dit is de oorzaak van de seizoenen. In de zomer staat de zon hoog aan de hemel, en is die meer dan twaalf uur boven de horizon. In tegensteling daarmee staat de zon in de winter laag aan de hemel en is die minder dan twaalf uur boven de horizon. Bovendien schijnt de zon in de zomer meer loodrecht op de aardoppervlakte, wat betekent dat een gegeven oppervlakte op aarde per seconde meer energie (warmte) opvangt, dan in de winter. Deze verschillen leiden tot de temperatuurverschillen die we ervaren in zomer en winter.
Tip
Oefeningen:
Zorg ervoor dat voor deze experimenten uw locatie niet te dicht bij de evenaar is ingesteld. Open het venster KStars instellen, en schakel horizontale coördinaten in, met ondoorzichtige voorgrond. Open het venster Tijd instellen (Ctrl+S), en stel de datum in op ergens midden in de zomer, en de tijd op 12:00 uur in de middag. Terug in het hoofdvenster richt u op het zuiden (toets S). Let op de hoogte van de zon in de zomer om 12 uur 's middags. Verander nu de datum tot ergens midden in de winter, maar houdt het tijdstip op 12 uur 's middags. De zon staat nu veel lager. U kunt ook opmerken dat de daglengtes verschillen als u voor beide data het hulpmiddel Wat is er vanavond te zien? gebruikt.